BIANTARA

A.    Wangenan Biantara

Biantara atawa pidato téh nyarita di hareupeun balaréa dina raraga nepikeun informasi atawa hal-hal nu kaitung penting dipikanyaho ku batur, bisa mangrupa sambutan, pangarahan atawa panyuluhan anu sipatna monolgis, ukur diréspon ku unggeuk/gideg, keprok, jeung pasemon. Biantara anu saé ngagaduhan éfék positif kanu ngaregepkeun atawa ngadangukeun éta biantara. Jalma nu ahli biantara disebutna orator.

B.     Tujuan Biantara

1.      Informatif

Nya éta méré hiji pamahaman atawa informasi ka batur. Urang tiasa ngadugikeun informasi anu nuju haneut jeung janten bahan omongan di masyarakat kanggo ka pirsawan.

2.      Argumentatif

Maksudna, urang tiasa ngayakinkeun jalmi kana hal anu nuju dicarioskeun dina bianatara urang jeung pirsawan tiasa yakin kana cariosan urang.

3.      Persuasif jeung Instruktif

Nya éta mangaruhan batur ambéh daék nuturkeun kahayang urang tur sukaréla. Tujuan ieu sami sareng tujuan arguméntatif, sanajan kitu anu ngabédakeuna mah nya éta inténsitasna. Tujuan biantara ieu leuwih digunakeun kanggé ngagugah sareng ngagerakkeun pirsawan kanggé ngalakukeun hal anu dicarioskeun dina biantara.

4.      Entertaint atawa Rekreatif

Nya éta biantara anu nyieun pirsawan gumbira jeung ngahibur, ku kituna pirsawan gumbira sarta sugema ngupingkeun anu ku urang diungkapkeun. Tujuan biantara ieu sanés saukur kanggé nyieun  pirsawan  gumujeng  nepi ka pipingkelan. Sanajan kitu, ieu gé kedah nyieun anu ngadangukeun ngartos kanu naon-naon nu ku urang dicarioskeun. Salian  kanggé  anu ngadangukeun gumbira jeung gumujeng, émosi maranéhna kabawakeun  kana suasana biantara anu ku urang dibawakeun

C.     Padika Biantara

1.      Serta Merta (Impromptu)

Nya éta mawakeun biantara tanpa persiapan sarta ngan ngandelkeun pangalaman sarta wawasan. Biasana dina kaayaan darurat loba ngagunakeun métode sarta merta. Métode ieu hésé dilakonan upami urang jalmi anu teu gaduh pangalaman dina bidang biantara, bisa-bisa nuju urang di hareupeun pirsawan, urang kalah janten blank atanapi urang janten hilap naon  wae anu kedah ku urang carioskeun. Aya sababaraha hiji kauntunganana :

a.       Leuwih ungkapkeun rarasaan orator anu sabenerna, kusabab orator teu aya kasempetan kanggo mikirkeun naon-naon anu badé didugikeun.

b.      Gagasan anu spontan janten katingalina téh siga seger sareng hirup.

c.       Ngajadikeun orator terus mikir.

Aya ogé karugiananana nya éta  :

a.       Tiasa janten kasimpulan anu atah kusabab dasar élmu anu henteu memadai.

b.      Ngakibatkeun cara nyarios anu henteu lancar sareng seueur eureun.

c.       Biasana gagasan anu didugikeun tiasa acak-acakan jeung ngawur.

d.      Orator tiasa wae jadi geumpeur (demam panggung).

2.      Ngapalkeun (memoriter)

Nya éta nyieun hiji rencana biantara tuluy ngapalkeunana kecap per kecap. Métode ieu  bakal  saé pisan upami urang gaduh émutan anu saé jeung biantara anu ku urang didugikeun henteu panjang. Sanajan kitu, upami urang sok kadang hilap jeung biantara anu ku urang dugikeun téh rada panjang, aya saéna métode ieu teu kedah digunakeun. Kusabab, upami urang hilap ditengah-tengah biantara urang, urang téh bakal hésé deui ngalanjutkeunna. Kauntungan métode ieu nya éta  :

a.       Kecap anu dipilih kedah leres kusabab aya persiapan anu saé.

b.      Upami tiasa ngapalkeunana, biantarana bakal lancar.

c.       Gerak jeung  isyarat anu diintegrasikeun ku cara uraian.

Karugiana ngagunakeun métode ieu nya éta   :

a.       Biantara katingali datar sareng bosen, nepi ka orator moal tiasa narik perhatosan pirsawan.

b.      Komunikasi pirsawan anu janten sabab orator ngalih kanu  usaha kanggo ngingetan kecap.

c.       Kedah ayana persiapan anu seueur.

3.      Maca naskah (manuscrip)

Ku cara ngagunakeun atanapi maca naskah waktos biantara. Métode ieu nya éta biantara kalayan ngagunakeun naskah anu geus dijieun saméméhna sarta umumna dipaké dina biantara-biantara resmi. Sareng teu kénging aya kalepatan kecap atanapi dina cara ngadugikeunna. Baheula mah biantara téh ditulis atawa diketik dina kertas (tiasa di kertas anu ukuranna katingali atawa dina kertas anu ukuranna leuwih leutik anu tiasa di sumputkeun jeung teu katingali). Sanajan kitu, kusabab kamajuan téknologi ayeuna mah tos benten sareng baheula, kitu ogé dina macakeun biantara ayeuna mah ngagunakeun tablet PC atanapi alat anu tos canggih. Kauntungananana :

a.       Kecap-kecap anu pilih sasaé-saéna nepi ka janten tiasa ngadugikeun hartos anu leres sareng pernyatanana janten tétéla.

b.      Pernyataan tiasa dihémat kusabab manuskrip tiasa disusun deui.

c.       Kalancaran nyarios kahontal kusabab kecapna atos disiapkeun.

d.      Hal-hal anu ngawur atanapi pasalia tiasa dihindari.

e.       Manuskrip tiasa  diterbitkan atau diseueuran.

Aya ogé karugiananana :

a.       Komunikasi pirsawan tiasa janten ngurangan kusabab  orator henteu nyarios langsung kanggo ka maranéhna.

b.      Orator henteu tiasa ningali pirsawan kusabab manéhna leuwih konséntrasi kana naskah biantara, nepi ka kalengitan gerak jeung janten kaku

c.       Réspon ti pirsawan henteu tiasa ngarobih, mondokan atawa manjangan papatah.

d.      Prosés ngajieunna leuwih lami.

4.      Ekstemporan

Nya éta ku cara nyandak poko-poko cariosan anu badé didugikeun. Métode ieu nya éta   métode anu lumayan saé jeung gampil digunakeun, urang ngan saukur  nyandak poin atau poko-poko pasoalan anu kedah didugikeun jeung urang ngan saukur kedah  berimprovisasi salila urang ngadugikeun eusi biantara. Ieu  mangrupikeun  salah sahiji métode biantara anu leres lantaran ieu leuwih variatif jeung henteu ningali waé kana naskah. Kauntungan ngagunakeun métode ieu nya éta:

a.       Komunikasi anu gadangukeun jeung yarios leuwih  saé kusabab anu nyarios tiasa nyarios langsung ka anu ngadangukeun

b.      Papatah tiasa fléksibel kanggé diubah sesuai sareng kabutuhan jeung panyajianana leuwih spontan.

Karugian ngagunakeun métode ieu ge aya nya éta  :

a.       Kedah latihan anu intensif kanggo nu nyarios.

b.      Aya kemungkinan pasalia tina garis besar

c.       Kalancaran nyarios kahambat kusabab héséna milih kecap-kecap.

D.    Wanda Biantara

1.      Ceramah

Nya éta biantara anu tujuanna keur mapatahan atawa masihan naséhat kanu ngadangukeun. Ceramah tiasa dilaksanakeun iraha waé teu aya rukun sareng saratna, teu gaduh tempat husus kanggo pelaksanaanna, waktuna teu aya watesan jeung saha waé tiasa dakwah. Ceramah ogé tiasa dilaksanakeun ku cara anu kreatif sareng inovatif supaya teu matak bosen. Contona: seminar, lokakarya, saraséhan, jsb.

Ceramah dibagi jadi dua rupa, nya éta:

a.       Ceramah umum, nya éta ceramah anu ditujukeun keur sakabéh masarakat anu sipatna maluruh teu ngabédakeun umur, jabatan jeung matérina gé teu ditangtukeun.

b.      Ceramah husus, nya éta ceramah anu ditujukeun ka sabagian kelompok anu sipatna husus, nu ngadangukeun jeung materina ge disaluyukeun jeung acara. Contona dina raraga mépéling acara Maulid Nabi, Isra’ Mi’raj, jeung acara-acara anu biasa dilakukeun ku umat muslim.

2.      Pamapag/sambutan

Nya éta biantara anu ditepikeun dina hiji acara kagiatan atawa kajadian nu tangtu anu bisa dipigawé ku sawatara urang jeung wayah anu kawates sacara gunta-ganti.

3.      Pedaran/bahasan hiji pasualan

Nya éta biantara anu eusina ngajéntrékeun tur medar hiji objék, prosésna, tujuanana jeung gunana nu ditujukeun pikeun ngajembaran pangaweruh anu ngadangukeun.

4.      Natar (up grading)

Dina perkawis organisasi nya éta kanggo ngaronjatkeun mutu organisasi sareng anggotana. Salian ti éta, sacara normatif up grading dilaksanakeun supados saban pangurus, utamana jajap angkatan jadi silih mikawanoh.

5.      Laporan

Nya éta biantara anu eusina nyaéta ngalaporkeun hiji pancén atawa kagiatan.

6.      Kampanyeu/propaganda

Kampanye nya éta biantara anu tujuanna meunangkeun pencapaian pangrojong, usaha kampanye tiasa dipigawé ku perorangan atawa sakelompok jalmi anu terorganisir kanggo ngalakukeun pencapaian prosés ngajieun kaputusan dina hiji jumplukan, kampanye biasa ogé dipigawé guna mangaruhan, ngahambat, ngabelokeun pencapaian.

E.     Guna Biantara

1.      Pikeun nepikeun rupaning kapentingan/maksud.

2.      Ngaronjatkeun ajen diri

3.      Ngarojong Leadership

4.      Jadi puseur paniten masarakat, dihormat jeung dihargaan.

F.      Persiapan Biantara

Saméméh méré biantara di hareup umum, aya saéna pikeun ngalakonan persiapan di handap ieu:

1.      Nyaho wawasan anu ngadangukeun biantara sacara umum

2.      Nyaho lilana wayah atawa durasi biantara anu baris dibawakeun

3.      Nyusun kecap-kecap anu gampang dipahaman sarta jelas

4.      Nyaho jenis biantara sarta téma acara.

5.      Nyiapkeun bahan-bahan sarta perlengkapan biantara

G.    Carangka Biantara

1.      Bubuka

Bubuka dina biantara diwangun ku sababaraha unsur, nya éta :

a.    Salam bubuka

Salam ieu teh bisa ku ngucapkeun Assalamu’alaikum wr.wb. (pikeun umat Islam), atawa bisa ku ngucapkeun salamna urang Sunda nya éta  Sampurasun.

b.    Puji sinareng sukur ka Alloh swt. sareng shalawat ka Kanjeng Nabi Muhammad saw.

c.    Ucapan hormat ka para inohong.

d.   Ucapan hormat ka pirsawan.

2.      Eusi

Eusi biantara téh mangrupakeun bagéan anu pangpentingna dina biantara. Eusi biantara téh diwengku (diwangun) ku tilu perkara, nya éta :

a.    Pedaran

Bagéan ieu eusina perkara naon waé anu rék ditepikeun ka pirsawan, biasana dumasar kana tujuan biantara.

b.    Cindekna

Mangrupa kacindekan tina pedaran anu geus ditepikeun.

c.    Anjuran

   Dina bagéan ieu ditepikeun anjuran atawa harepan ti nu biantara ka pirsawan, utamana raket patalina jeung eusi pedaran.

3.      Panutup

Panutup biantara nya éta  bagéan anu nétélakeun yén biantara téh geus réngsé. Panutup biantara diwangun ku sababaraha perkara, nya éta :

a.    Nganuhunkeun kana perhatosan pirsawan.

b.    Ménta dihampura tina kakurangan nu aya dina biantara.

c.    Du’a

d.   Salam panutup.

H.    Unsur-unsur dina Biantara

1.      Orator (nu nepikeun biantara)

Salah sahiji perkara anu kudu diperhatikeun ku orator téh salian ti bahan-bahan keur biantara nya éta  dangdanan atawa pakéan keur biantara. Kaayaan pakéan éta téh mangaruhan kana ajén hasil biantara. Aya sababaraha perkara ngeunaan pakéan anu kudu diperhatikeun ku urang lamun rék ngalakonan biantara, nya éta :

a.    Pakéan misti saluyu jeung kaayaan.

b.    Pakéan misti saluyu jeung pirsawan.

c.    Pakéan misti saluyu jeung maksud carita (sumanget, jste.).

d.   Pakéan misti merenah jeung sopan.

e.    Pakéan misti nambah komara jeung mawa simpatik.

2.      Bahan Biantara

Aya tilu tahapan nu ku urang kudu dilakonan dina nyiapkeun bahan (matéri) biantara, nya éta :

a.    Nyusun carangka biantara (garis besar)

b.    Ngumpulkeun bahan pikeun eusi biantara, boh tina pangalaman, bacaan, jste.

c.    Nulis naskah biantara salengkepna.

Sajaba ti éta, aya ogé sababaraha perkara anu bisa dijadikeun dadasar pikeun urang dina nyusun naskah biantara, nya éta :

a.    Tujuan biantara.

b.    Kasang tukang pirsawan, nya éta  umurna, agamana, tingkat pangaweruhna, pacabakan kasabna, kamasarakatana, kalangenannana (hobi) jste.

c.    Harepan pirsawan nu patali jeung biantara.

d.   Kajadian naon nu anyar di masarakat (lingkungan) pirsawan.

e.    Sipat hadé pirsawan nu nyongcolang, jrrd.

3.      Pirsawan

Pirsawan teh nya éta  kaum dangu anu ngdangukeun biantara urang. Lamun teu aya pirsawan atanapi kaum dangu, tangtu tujuan tina biantara teh moal laksana. Di dieu baris dijelaskeun sababaraha hal anu aya patalina jeung cara ngatur pirsawan, nya éta:

a.    Pirsawan misti ngumpul (teu bacacar) jeung deukueut ka nu biantara.

b.    Pirsawan misti ningali ka nu biantara (teu kahalangan panitena).

c.    Pirsawan nu jadi tuju kecap sina di hareup.

d.   Pirsawan misti rada anggang (carang) jeung papadana lamun urang ngaharepkeun pirsawan wanian.

e.    Pirsawan misti pagégéyé lamun urang ngaharepkeun pirsawan tumut kana eusi biantara.

f.     Pirsawan misti sina di nu poék lamun rék disugésti kuat.

g.    Pirsawan nu jadi tuju kecap sina di hareup, jrrd.

Tilu unsur nu geus dijelaskeun di luhur kacida pentingna dina biantara, sabab unsur-unsur éta téh silih pangaruhan. Lamun aya unsur nu leungit tangtu biantara téh moal laksana.

           

I.       Biantara nu Bener tur Hadé

Biantara nu bener tur hadé téh teu bisa sagawayah, teu ngan saukur sageuleuyeungna waé. Aya sababaraha perkara anu ku urang misti diperhatikeun dina biantara, diantarana nya éta :

1.      Biantara téh kudu Tétéla (jelas).

Aya sababaraha perkara nu ku urang kudu dilakonan supaya biantara téh tétéla, diantarana:

a.    Saban kecap kudu diunikeun sing jelas.

b.    Nyaritana kudu anca, randeg répéhna saluyu jeung kaperluan.

c.    Kalimahna usahakeun nu parondok, kecap-kecapna kudu kaharti ku pirsawan sarta ulah maké kecap nu teu perlu.

d.   Lagu (lentong) nu bener

e.    Béré tandesan kalimah nu penting, kalimah atawa bahasan nu pangpentingna kudu diteundeun dina tungtung biantara, jrrd.

2.      Biantara téh kudu Matak Simpatik

Biantara téh kudu bisa meunang simpati ti pirsawan supaya pirsawan babari narima eusina. Aya sababaraha cara supaya biantara téh bisa meunang simpati ti pirsawan, nya éta :

a.    Paké basa nu lemes.

b.    Urang kudu ngarasa resep jeung simpati ka pirsawan, anggap pidato éta téh kasempetan urang pikeun nyugemakeun pirsawan.

c.    Remen ngagunakeun kecap “urang” (kita), tibatan kecap “kuring/abdi”.

3.      Biantara téh kudu Ngayakinkeun Pirsawan.

Biantara nu ditepikeun ku urang téh kudu bisa dipercaya ku pirsawan supaya tujuan tina biantara urang tééh bisa nepi ka pirsawan. Aya sababaraha cara pikeun méré tanaga jeung daya ngayakinkeun kana biantara nu ditepikeun ku urang, nya éta:

a.    Nu biantara misti yakin kana benerna jeung pentingna nu rék dicaritakeun.

b.    Balikan deui bagian nu penting ku kecap nu béda.

c.    Caritakeun bukti nu luar biasa atawa ku carita jalma nu Kaceluk (mashur).

d.   Ulah ngucapkeun kecap nu mawa mangmang.

e.    Sartaan ku gerak jeung paroman nu saluyu, jrrd.

4.      Biantara téh kudu Lawas Dipiéling ku Pirsawan

Eusi biantara téh kudu lawas dipiélingna ku pirsawan, utamana biantara nu eusina piwuruk sangkan bisa maslahat jeung mangpaat ka saréréa. Aya sababaraha cara supaya biantara téh lawas dipiéling ku pirsawan, nya éta :

a.    Teundeun inti pedaran di awal biantara, jeung teundeun bagéan anu ditonjolkeun dina tungtung biantara sarta sina misah.

b.    Mimitian ku nanya ka pirsawan tuluy jawab sing anca pisan.

c.    Tepikeun matéri anu pikeun pirsawan mah luar biasa.

d.   Balikan deui kacindekan ku kecap nu béda, jrrd.

5.      Biantara téh Kudu Éndah (Arts Retorica)

Salian ti kudu bener téh, biantara ogé kudu éndah karasana. Biantara nu éndah tangtu bakal leuwih dipikaresep ku pirsawan. Ku kituna biantara téh kudu merhatikeun unsur-unsur di handap ieu:

a.    Susunan eusi biantara kudu sing éntép seureuh.

b.    Gunakeun basa nu lemes sangkan mawa éndah.

c.    Susunan kecap-kecapna kudu murwakanti.

d.   Gunakeun kecap-kecap nu mawa cipta (hayal).

e.    Sing tengtrem kuat (lamun geumpeur biantara teh moal aya éndahna).

J.       Strategi Ngajar Biantara di SD

1.      Kaulinan simulasi

Simulasi asalna tina kecap simulate anu hartina pura-pura atawa migawé “lamun jadi”. kecap simulation hartina nurutan atawa gawena anu pura-pura. ku kituna, simulasi dina padika ngawulang dimaksadkeun minangka cara kanggo ngecéskeun hiji hal (bahan palajaran) ngaliwatan gawéna anu boga sipat pura-pura atawa ngaliwatan proses tuturut kana hiji tokoh, atawa ulin lalakon anu dipigawé kawas dina kaayaan anu sabenerna. Kaulinan simulasi nya éta modél anu ngailustrasikeun atawa ngagambarkeun saéna sistem sosial atawa sistem fisik anu diabstraksi ti réalitas sarta dibasajankeun. Contona: murid dipiwarang janten Bung Karno anu nuju orasi.

2.      Stratégi Modeling the Way

Métode ieu mikeun kasempetan ka murid kanggo meragakeun pangabisa nyarios dina basa sunda ku cara demonstrasi, demonstrasi ieu saterusna dilarapkeun dina kahirupan sapopoé di sakola, murid dibagi dina sababaraha jumplukan alit, identifikasi sababaraha kaayaan umum anu biasa dipigawé ku murid, di rohang kelas sarta di luar kelas dina basa sunda anu saé sarta leres, saterusna murid ngademonstrasikeun hiji-hiji nganggo basa sunda.

Modeling The Way masihan wanci murid kanggo nyiptakeun skenario sorangan sarta nangtukeun kumaha ngilustrasikeun kebisa nyarios sareng jumplukanna. Saterusna murid dibéré kasempetan kanggo mikeun feedback dina saban demonstrasi anu dipigawé.

3.      Midangkeun Informasi

Salah sahiji wangun kagiatan midangkeun informasi anu luyu kanggo barudak kelas 3-6 SD nya éta nepikeun laporan sacara lisan. Kanggo ngageuing supados barudak ngagunakeun cara-cara anu efektif dina midangkeun laporan sacara lisan, perkawis maranéhanana nyaritakeun naon anu maranéhanana hoyong sarta henteu maranéhanana hoyong ti orator. Wangun kagiatan sanés anu kanggo ngalatih midangkeun informasi nya éta biantara. Tujuan kagiatan ieu kanggo nulungan barudak ngembangkeun rasa percanten ka dirina dina nyarios di payuneun batur, diajar nyusun, sarta midangkeun hiji pasualan, sarta diajar cara anu nyongcolang kanggo nyarios di payuneun pirsawan. Opat lengkah dina nyiapkeun sarta midangkeun biantara anu kedah dipigawé ku barudak anu diajar biantara nya éta:

a.       Ngarancang biantara

Tangtukeun tujuan biantara, kanggo menginformasikeun, ngahibur, atawa nyorong hiji tindakan. Pilih topik anu narik perhatosan, henteu sesah teuing sarta tiasa dicarioskeun sacara ringkes.

b.      Nyusun biantara

Midamel carangka biantara, nangtukeun urutan kanggo midangkeun hal-hal anu penting, damel bubuka sarta panutup biantara anu ngesankeun, sarta rencanakeun pamakéan média visual pami ngayakinkeun.

c.       Mraktekeun

Praktekeun biantara di payun rerencangan-rerencangan sekelompok atawa di payun kelas minangka latihan nepikeun biantara di payun pirsawan anu saleresna. Lamun henteu matak bisa, penyampaian biantara tiasa dina wangun simulasi dikelas. Barudak sanes disimulasikeun jadi pirsawan anu saleresna, luyu kalawan tujuan biantara anu dipidangkeun.

4.      Laporan Lisan

Murid dilatih nyusun laporan basajan anu aya hubungana sareng topik atawa tema mata palajaran. Laporan tiasa mangrupa eusi buku, kenging percobaan, kenging paniten, atanapi eusi carita.

BAB III

PANUTUP

A.    Kacindekan

1.      Biantara atawa pidato téh nyarita di hareupeun balaréa dina raraga nepikeun informasi atawa hal-hal nu kaitung penting dipikanyaho ku batur, bisa mangrupa sambutan, pangarahan atawa panyuluhan anu sipatna monolgis, ukur diréspon ku unggeuk/gideg, keprok, jeung pasemon. Biantara anu saé ngagaduhan éfék positif kanu ngaregepkeun atawa ngadangukeun éta biantara. Jalma nu ahli biantara disebutna orator.

2.      Tujuan biantara aya opat, nya éta (1) Informatif, (2) Argumentatif, (3) Persuasif jeung Instruktif, sarta (4) Entertaint atawa Rekreatif.

3.      Padika biantara ogé aya opat, nya éta: (1) Serta merta (Impromptu), (2) Ngapalkeun (Memoriter), (3) Maca naskah (Manuscip), jeung (4) Ekstemporan.

4.      Biantara mibanda sababaraha wanda, diantarana: (1) Ceramah, (2) Pamapag/Sambutan, (3) Pedaran/bahasan hiji pasualan, (4) Natar (up grading), (5) Laporan, jeung (6) Kampanyeu atawa Propaganda.

5.      Guna biantara diantarna: (1) Pikeun nepikeun rupaning kapentingan/maksud, (2) Ngaronjatkeun ajen diri, (3) Ngarojong Leadership, jeung (4) Jadi puseur paniten masarakat, dihormat jeung dihargaan.

6.      Saméméh méré biantara di hareup umum, aya saéna pikeun ngalakonan persiapan, saperti: (1) Nyaho wawasan anu ngadangukeun biantara sacara umum, (2) Nyaho lilana wayah atawa durasi biantara anu baris dibawakeun, (3) Nyusun kecap-kecap anu gampang dipahaman sarta jelas, (4) Nyaho jenis biantara sarta téma acara, jeung (5) Nyiapkeun bahan-bahan sarta perlengkapan biantara.

7.      Carangka biantara dibagi tilu, nya éta: (1) Bubuka, (2) Eusi, jeung (3) Panutup.

8.      Biantara mianda sababaraha unsur penting, diantarana: (1) Orator, (2) Bahan biantara, jeung (3) Pirsawan.

9.      Ciri biantara nu bener tu hadé diantara: (1) Kudu tétéla, (2) Kudu matak simpatik, (3) Kudu ngayakinkeun Pirsawan, (4) Kudu lawas dipiéling ku pirsawan, jeung (5) Kudu éndah.

10.  Aya sababaraha strategi anu tiasa digunakeun kanggo ngajar biantara di SD, diantarana: (1) Kaulinan simulasi, (2) Stratégi Modeling the Way, (3) Midangkeun informasi, jeung (4) Laporan lisan.

B.     Saran

Biantara téh mangrupakeun kaparigelan anu kacida pentingna. Salian ti kudu bisa ngajarkeun biantara ka barudak SD pikeun ngalatih rasa percaya ka diri sorangan. Urang salaku guru gé kudu bisa ahli dina Biantara sabab guru téh sok jadi kapercayaan masarakat dina mingpin atawa ngalakonan hiji acara anu merlukeun kaparigelan ngobrol di hareupen jalma loba. Biantara ogé tiasa ningkatkeun kamampuan bahasa sunda anu leres sareng saé.